1 Nisan 2013 Pazartesi

Her Otostopçunun Galaksi Rehberi - Douglas Adams

Çeviri: Serhat Dalkır
Nasıl anlatsam bilemiyorum, içim içime sığmıyor..
Seriyi teker teker anlatmak istiyorum, tutamıyorum kendimi lakin anlattığım kitaplarda içeriğe o kadar çok yer vermişim ki, insanlar yazdıklarımı okuduktan sonra kitabın kendisini okumaya çalıştıklarında sorun yaşıyorlarmış.. Evet dikkat çekici olması sebebiyle yazdıklarım iyi olabiliyormuş lakin Lise Edebiyat dersi özetlerini de andırıyormuş anladığım kadarıyla. Bu yüzden daha dikkatli olmayı deneyeceğim. Nasıl bilmiyorum, her şeyi anlatmak istiyorum. 42 demek istiyorum. Yunuslar neden gitmiş biliyor musun ya da farelerin denekleriyiz biz demek istiyorum. Bunu yaparken serbest çağrışmak değil, mantık sırasında takılmak istiyorum. Sonra da 'evet evet, mantık dedim, yanlış duymadınız' diye kendimi açıklamak istiyorum..
Yapamıyorum ki, Marvin bir 'paranoid android' demek istiyorum. Siz hiç depresyonda bir robot gördünüz mü, ben çok sevdim koca kafasını demek istiyorum... R2D2'dan bile çok hem de..
Şu malum uzay otobanından söz edip bir sabah uyandığınızda başınıza gelebilecekleri anlatmak istiyorum. Bürokrasinin galaksiye nasıl yayıldığından, otobanın geçeceği yoldaki dünyanın patlatıldığından, oradan uzaylı arkadaşı Ford Prefect sayesinde kurtulan Arthur Dent'ten bahsetmek istiyorum... Olayları Douglas Adams'ın mantık örgüsüne göre ve sırasıyla anlatmak istiyorum.. "Mantık bulabilirseniz eğer" diyenlere de elbette MANTIK diye çıkışmak...
İnsanların yer kürede yaşayan üçüncü zeki ırk oluğunu, ikincisinin yunuslar ve birincisinin fareler olduğuna ne kadar da şaşırdığımı söylemek istiyorum. Oysa ben filler olabileceğini düşünürdüm hep.
Altın kalp'ten ve Vogonlardan söz etmek istiyorum. Dünyanın en kötü şairinin şiirini dinlediğinizde ölebileceğiniz bir galaksiden, her otostopçunun sahip olması gereken galasice ünlü şu rehberden, 'otostopçunun galaksi rehberi'nden ve orada dünya ve olası durumlarla ilgili yazılanlardan söz etmek istiyorum. Mesela biliyor musunuz dünya sayfası açıldığında yazan 'çoğunlukla zararsız' yazısından ve rehberin kapağında yazan 'panik yapma' uyarısından söz etmek istiyorum.
Bir otostopçunun rehberden sonra olmazsa olmaz ikinci şeyi nedir diye sormak, aldığım cevaplardan en saçma olanından saçmasına bile gülüp geçmek istiyorum. 'Havlu' cevabını verdiğimde yüzünüzün aldığı ifadeyi görmek, yunuslar yer yüzünü terk ederken ne hissedildiği hakkında ahkam kesmek istiyorum...
O rehberi ben de istiyorum, Altın Kalp'le seyahat etmek bir süre, sonra baş parmağımı kaldırıp...
Zaphod Beeblebrox gibi bir adamın galaksi başkanı oluşuna şaşırmak, ve bunu anlatabilmek istiyorum..
Olmuyor ama. İçeriklerden fazla söz etmemeliyim çünkü..
Öyleyse ben de bu serinin dünyayı nasıl değiştirdiğinden bahsedebilmeliyim değil mi?
Seri kitap olarak basılmadan önce Adams'ın bir radyo programında başlamış daha sonra Adams'ın kendisi tarafından çizgi film, televizyon dizisi, kitap serisi hatta havlu olarak uyarlanmış. İngilizlerin hangi kafayla yaşadığını ve dünyayı nasıl bir gözle görüğünü gerçekten çok merak ediyorum. Hayata ve edebiyata bakışları gerçekten hayranlık uyandırıcı.
Adams da ayrı bir hayranlık yaratıyor insanda tabi ki. Otostop çektiği zamanlardan birinde barınacak yer bulamadığı bir gece yıldızları izlerken geliyor aklına ilk kez bu fikir ve galakside olabilecek şeyleri kendi hayal dünyası ve kendi mantık dizilimiyle kurmaya başlıyor.. Kurduğu bu galaksi o kadar gerçeküstü ve bir o kadar da dünyaya dair izler taşıyor ki, reddetmeye yürek gerek gerçekten de.
Galaksiler arası ilişkiler bariz bir şekilde dünyada olup bitenlerle örtüşüyor. Bir sabah evinizin üzerinden otoyol geçeceğini söyleyerek yıkıma gelen ekipler, dünyayı patlatmaya gelen Vogonlardan hiç farklı görünmüyor..
Ayrıca üstüne kafa patlatılan, bulunan bireysel cevapları bir türlü kimseyi tatmin etmeyen o en mühim soruya cevap buluyor seri..
"Hayatın, evrenin ve her şeyin anlamı" sorusunun cevabı 42. 42 mi? Evet evet 42. Peki soru neydi? Seri soruyu da arayarak devam ediyor mantıksızlıklar yumağı gibi görünen mantığına...
Google'a "answer to the ultimate question of life the universe and everything" yazdığınızda aldığınız cevap da 42 hatta...
Bu arada söylemeden edemeyeceğim, benim ilk okuduğum kitap için isim çevirisi Bu şekilde yapılmıştı. Serinin son üç kitabı için Kabalcı'nın beşlemesini aldım, onun adı "Otostopçunun Galaksi Rehberi" diye geçiyordu. Güzel de bir çeviriydi..